ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ 5
Διευθυντής: Λάμπρος Ψυρράκης
Διδακτικό Ερευνητικό Προσωπικό (ΔΕΠ):
Λάμπρος Ψυρράκης, Καθηγητής
Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό (ΕΕΠ):
Μαρία Βοζαλή
Ειδικό Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό (ΕΔΙΠ):
Αλίκη Μαρτζοπούλου
Ειδικό Τεχνικό Εργαστηριακό Προσωπικό (ΕΤΕΠ):
Ευθύμιος Σκριάπας
Γεώργιος Γιαννουχαηλίδης
Περιεχόμενο της εργαστηριακής έρευνας και διδασκαλίας του 5ου Εργαστηρίου Ζωγραφικής
Το περιεχόμενο όλων των εργαστηριακών μαθημάτων εναρμονίζεται με την αισθητική κατεύθυνση του 5oυ Εργαστηρίου Ζωγραφικής που επικεντρώνεται στην διδασκαλία και την ελεύθερη καλλιτεχνική – εργαστηριακή έρευνα της ζωγραφικής με την πιο διευρυμένη μορφή της. Της ζωγραφικής που δεν ερευνά το ίδιο το αντικείμενο προς αναπαράσταση, αλλά επικεντρώνεται στην έρευνα της ίδιας της ζωγραφικής ως αντικείμενο και ως διαδικασίας παραγωγής εννοιών και νέων μορφών. Που δεν ενδιαφέρεται τόσο για την τέχνη ως παράθυρο στη φύση (1), όσο για την τέχνη ως παράθυρο στο χάος (2).
Συνοψίζει την μορφοπλαστική παράδοση των ready mades του Marcel Duchamp και τα objet trouvé του Pablo Picasso έως και την κοινωνικοπολιτική και διεπιστημονική εκδοχή της ματεριαλιστικής ζωγραφικής έρευνας των σχολών του Bauhaus και του Vkhutemas.
Κατά την διάρκεια της εργαστηριακής έρευνας γίνονται αναφορές, στις διάφορες εκδοχές του Dada, του Αφηρημένου Εξπρεσιονισμού, του Σουρεαλισμού, των Fluxus, της Pop Art, του Nouveau Réalisme, της Arte Povera, της Εννοιακής Τέχνης, καθώς και σε εκείνες τις τελευταίες εξελίξεις της σύγχρονης τέχνης που επικεντρώνονται στην έρευνα της δομής της εικαστικής γλώσσας σε συνδυασμό με τις ψυχαναλυτικές και τις κοινωνικοπολιτικές της θεωρήσεις.
Στην πράξη το Εργαστήριο συνδυάζει την ζωγραφική με τα άλλα μέσα των εικαστικών τεχνών. Το διδακτικό του προσωπικό, με εκκίνηση την ζωγραφική, ερευνά τις πολύμορφες αντιλήψεις που απορρέουν από την χρήση των συνδυασμών πολλαπλών μέσων στον τομέα των εικαστικών τεχνών όπως των κατασκευών, των εγκαταστάσεων, του βίντεο, των ψηφιακών μέσων κλπ. Ερευνά κυρίως, στο πλαίσιο της καλλιτεχνικής πρακτικής, τον σχεδιασμό, την οργάνωση και την σύνθεση του πολυδιάστατου χώρου που δημιουργείται κατά την χρήση των συνδυαστικών εικαστικών μέσων.
Επίσης δυνητικά πραγματοποιούνται και επιδιώκονται:
Διαλέξεις προσκεκλημένων καλλιτεχνών και θεωρητικών της τέχνης.
Συνεργασίες με άλλα εργαστήρια διαφορετικών κατευθύνσεων του Τμήματος, και άλλων τμημάτων της Σχολής Καλών Τεχνών και του ΑΠΘ.
Εκπαιδευτικές εκδρομές, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, και επισκέψεις σε μεγάλες εικαστικές διοργανώσεις, σε μουσεία και γκαλερί.
Συνεργασία με πολιτιστικούς οργανισμούς και φορείς όπως, μουσεία και αίθουσες τέχνης, ή και Σχολές Καλών Τεχνών άλλων πανεπιστημίων.
Συμμετοχή των φοιτητών/τριών του εργαστηρίου σε εικαστικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό
(1). Μεταφορά που διατύπωσε στην Αναγέννηση ο Leon Battista Alberti στην πραγματεία του «Περί Ζωγραφικής»
(2). Ομώνυμος τίτλος κειμένου, του Κορνήλιου Καστοριάδη δημοσιευμένο στα γαλλικά το 1992 και αναδημοσιευμένο το 2008 στα ελληνικά σε συλλογή κειμένων του. Στο κείμενό του, μεταξύ άλλων, είχε θέσει με ιδιαίτερη δριμύτητα το θέμα του νοήματος αλλά και του μέλλοντος της καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Τα μαθήματα και οι κύκλοι της εργαστηριακής έρευνας του 5ου Εργαστηρίου Ζωγραφικής
Τα 10 εξάμηνα σπουδών στο 5ο Εργαστήριο Ζωγραφικής εντάσσονται σε τρεις κύκλους εργαστηριακής και καλλιτεχνικής έρευνας ως εξής:
1ος κύκλος – Βασική εργαστηριακή έρευνα και διδασκαλία της εικαστικής γλώσσας.
1ο έτος-1ο εξάμηνο: Ζωγραφική 1 και Σχέδιο 1, 2ο εξάμηνο: Ζωγραφική 2 και Σχέδιο 2
2ο έτος-3ο εξάμηνο: Ζωγραφική 3, 4ο εξάμηνο: Ζωγραφική 4
2ος κύκλος – Εμβάθυνσης και αναζήτησης του προσωπικού ύφους καθώς και των εικαστικών μέσων και τεχνικών
3ο έτος-5ο εξάμηνο: Ζωγραφική 5, 6ο εξάμηνο: Ζωγραφική 6
4ο έτος-7ο εξάμηνο: Ζωγραφική 7, 8ο εξάμηνο: Ζωγραφική 8
3ος κύκλος – Διπλωματική Εργασία
5ο έτος-9ο εξάμηνο: Διπλωματική Εργασία-Προετοιμασία (Ζωγραφική 9)
10ο εξάμηνο: Διπλωματική Εργασία-Μελέτη και Εκπόνηση (Ζωγραφική 10)
Σε όλα τα εξάμηνα πραγματοποιούνται φροντιστηριακά μαθήματα εκμάθησης ψηφιακών προγραμμάτων επεξεργασίας εικόνας.
1ος κύκλος – Βασική εργαστηριακή έρευνα και διδασκαλία της εικαστικής γλώσσας.
Ο κύκλος των μαθημάτων αφορά την βασική εργαστηριακή έρευνα και την διδασκαλία της εικαστικής γλώσσας η οποία ολοκληρώνεται στα τέσσερα πρώτα εξάμηνα και περιλαμβάνει την Ζωγραφική 1 έως 4 και το Σχέδιο 1 έως 2.
ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ 1 – 4
Κύκλος 4 εξαμηνιαίων εργαστηριακών μαθημάτων.
Ο κύκλος των μαθημάτων αφορά την βασική εργαστηριακή έρευνα και την διδασκαλία της εικαστικής γλώσσας η οποία ολοκληρώνεται στα τέσσερα πρώτα εξάμηνα Ζωγραφική 1 έως 4.
Παρουσιάζονται τα μεθοδολογικά εργαλεία παράστασης και αναπαράστασης καθώς επίσης ερευνώνται εργαστηριακά οι μορφολογικές αποδώσεις της δισδιάστατης και τρισδιάστατης φόρμας.
Εργαστηριακές ασκήσεις
Ασκήσεις σύνθεσης και σχεδίου από φυσικό και μη φυσικό πρότυπο, διευρυμένη έννοια του σχεδίου, ασκήσεις σύνθεσης χρώματος και “βασικού” σχεδίου (Bauhaus), σχέδιο με φωτοσκίαση, σχέδιο με επιπεδόμορφη φόρμα, ζωγραφική και σχέδιο με την χρήση της φωτογραφίας. Χρήση υλικών του σχεδίου και της ζωγραφικής, γραφίτες, σινική μελάνη, ακρυλικά ή ελαιοχρώματα κλπ. Διευρυμένες μορφές της ζωγραφικής όπως κολάζ, φωτογραφία, συνθέσεις με “εξω-ζωγραφικά” υλικά.
Επίσης οι φοιτητές/τριες καλούνται να καταγράφουν και να παρουσιάζουν σε κείμενο τις σκέψεις τους για την εμπλοκή τους κατά την διάρκεια της εικαστικής διαδικασίας. Σε φροντιστηριακό επίπεδο γίνεται εκμάθηση προγραμμάτων επεξεργασίας ψηφιακής εικόνας αναλόγως το επίπεδο γνώσεων του/της εκάστοτε φοιτητή/τριας.
Καθώς η εργαστηριακή έρευνα και διδασκαλία πρόσωπο με πρόσωπο, επικεντρώνεται στις ιδιαίτερες ικανότητες των φοιτητών/τριών, δυνητικά η διάρκεια και το περιεχόμενο των ασκήσεων εξειδικεύεται αναλόγως.
ΣΧΕΔΙΟ 1 – 2
Τα μαθήματα Σχέδιο 1 και 2 αφορούν την εργαστηριακή έρευνα και την βασική έρευνα του Σχεδίου η οποία ολοκληρώνεται στο 2ο εξάμηνο του 1ου έτους με το “ΣΧΕΔΙΟ 2”, ενώ παράλληλα συμπληρώνει στην πράξη το μάθημα της ζωγραφικής των δύο πρώτων εξαμήνων.
Διδάσκεται και ερευνάται η έννοια του σχεδίου και η εφαρμογή του στα διαφορετικά μέσα των εικαστικών τεχνών. Εργαστηριακή πρακτική μέσω αντιληπτικών και αναπαραστατικών θεωρήσεων. Το μάθημα αυτό προσφέρεται εκτός από μάθημα υποβάθρου στο εργαστήριο κατεύθυνσης και ως πρακτική στο Πρόγραμμα Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας (ΠΠΔΕ ) του Τμήματος.
Εργαστηριακές ασκήσεις
Ασκήσεις σχεδίου από παρατήρηση από φυσικό πρότυπο, όπως γυμνό μοντέλο, από συνθέσεις αντικειμένων κλπ. και σχεδίου από φωτογραφία ή και από μνήμης.
Απόδοση σχεδίου με παραδοσιακά υλικά (κάρβουνο, μελάνι, ακρυλικά, μολύβι κτλ.) και απόδοση με τεχνικά μέσα όπως με τεχνική αερογράφου, ψηφιακών προγραμμάτων κ.ά. Ασκήσεις σχεδιαστικής απόδοσης δύο διαστάσεων (δισδιάστατη φόρμα), ειδικές ασκήσεις του γκρίζου, ασκήσεις με σινική μελάνη, γραφίτες.
Ασκήσεις Bauhaus, πειραματισμοί σχεδιαστικής απόδοσης της ασπρόμαυρης ή έγχρωμης φόρμας με διάφορα υλικά και τεχνικές στις δύο και στις τρεις διαστάσεις (κατασκευαστικό σχέδιο).
Καθώς η εργαστηριακή έρευνα και διδασκαλία πρόσωπο με πρόσωπο επικεντρώνεται στις ιδιαίτερες ικανότητες των φοιτητών/τριών, δυνητικά η διάρκεια και το περιεχόμενο των ασκήσεων εξειδικεύεται αναλόγως.
2ος κύκλος – Εμβάθυνσης και αναζήτησης του προσωπικού ύφους καθώς και των εικαστικών μέσων και τεχνικών
Κύκλος 4 εξαμηνιαίων μαθημάτων εμβάθυνσης και αναζήτησης του προσωπικού ύφους των φοιτητών/τριών του 5ου Εργαστηρίου Ζωγραφικής, καθώς και του ή των εικαστικών μέσων και τεχνικών.
Ο κύκλος αυτός αφορά την εργαστηριακή έρευνα και την διδασκαλία της εικαστικής αναζήτησης των φοιτητών/τριών η οποία ολοκληρώνεται σε τέσσερα εξάμηνα, Ζωγραφική 5 έως 8. Στο τέλος του εξαμήνου οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα πρέπει να είναι σε θέση να προτείνουν το περιεχόμενο της Διπλωματικής τους Εργασίας το οποίο θα υλοποιήσουν στο 9ο και 10ο εξάμηνο.
ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ 5-8
Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες καλούνται να πραγματοποιήσουν από τους εποπτεύοντες διδάσκοντες/ουσες, την προσωπική καλλιτεχνική τους έρευνα, καθώς και ασκήσεις εξειδικευμένων τεχνικών και μορφοπλαστικών γνώσεων των υλικών (ματιέρες, ύλες, κατασκευές, ready made κτλ.). Παράλληλα καλούνται να πάρουν μέρος σε projects με θεματικό ή εννοιολογικό περιεχόμενο.
Επίσης διδάσκονται και ερευνώνται:
Σε θεωρητικό και τεχνικό επίπεδο η δυνατότητα χρήσης μεμονωμένων ή συνδυαστικών εικαστικών μέσων, όπως ζωγραφικής, κατασκευών, ψηφιακής εικόνας, πολυμέσων, κλπ.
Η εννοιολογική και θεωρητική έρευνα που προκύπτει από την καλλιτεχνική – εργαστηριακή πρακτική.
Εισαγωγικά, η έρευνα ως προς την οργάνωση της έκθεσης και της παρουσίασης του καλλιτεχνικού έργου.
Επιπλέον, οι φοιτητές/τριες καλούνται να καταγράφουν και να παρουσιάζουν σε κείμενο τις σκέψεις τους για την εμπλοκή τους κατά την διάρκεια της εικαστικής διαδικασίας. Σε φροντιστηριακό επίπεδο γίνεται εκμάθηση προγραμμάτων επεξεργασίας ψηφιακής εικόνας, αναλόγως το επίπεδο γνώσεων του/της εκάστοτε φοιτητή/τριας
Καθώς η εργαστηριακή έρευνα και διδασκαλία πρόσωπο με πρόσωπο επικεντρώνεται στις ιδιαίτερες ικανότητες των φοιτητών/τριών, δυνητικά, η διάρκεια και το περιεχόμενο των ασκήσεων εξειδικεύεται αναλόγως.
3ος κύκλος – Διπλωματική Εργασία
Η Διπλωματική Εργασία ολοκληρώνεται σε δύο εξάμηνα, στο 9ο και στο 10ο εξάμηνο σπουδών.
ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
Στο 9ο εξάμηνο η Διπλωματική Εργασία – Προετοιμασία (Ζωγραφική 9) αρχίζει να υλοποιείται από τους φοιτητές και τις φοιτήτριες η πρόταση της διπλωματικής εργασίας και στο 10ο Εξάμηνο που ονομάζεται Διπλωματική Εργασία – Μελέτη και Εκπόνηση (Ζωγραφική 10), ολοκληρώνεται η έρευνα και μορφοποιείται η Διπλωματική Εργασία.
Στα δύο αυτά εξάμηνα διενεργούνται:
Εποπτευόμενη προσωπική καλλιτεχνική έρευνα για την προετοιμασία και την εκπόνηση της Διπλωματικής Εργασίας.
Έρευνα και εργαστηριακή πρακτική ως προς την τελική Έκθεση και την παρουσίαση του καλλιτεχνικού έργου της Διπλωματικής Εργασίας.
Επίβλεψη του συνολικού έργου των τελειόφοιτων φοιτητών/τριών με συνεπίβλεψη όπου απαιτείται με άλλους/ες διδάσκοντες/ουσες άλλων ειδικοτήτων.
Προετοιμασία και έρευνα του κειμένου που θα παρουσιάζει την Διπλωματική Εργασία.
Σε φροντιστηριακό επίπεδο γίνεται εκμάθηση προγραμμάτων επεξεργασίας ψηφιακής εικόνας και φωτογράφισης των εικαστικών έργων, που εξειδικεύεται στην γραφιστική οργάνωση και επιμέλεια του καταλόγου της Διπλωματικής Εργασίας.
Επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα
Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες που περατώνουν τις σπουδές τους στο εργαστήριο επιδιώκεται να είναι σε θέση: